توکوفوبیا، عامل اصلی فرار از زایمان طبیعی

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از ایسنا، به دنیا آمدن کودک برای مادران یـک اتفـاق هیجان‌انگیز محسوب می‌شود. اما در کنار احساسـات مثبـت مـادر، حـس تـرس، اضـطراب و نگرانـی از زایمــان و عواقــب آن می‌تواند باعــث اضــطراب بیشتر مادر شود. ترس از زایمـان توسـط روان‌پزشکان چنین توصـیف شـده اسـت: «اگر زنان، نخستین زایمان خود را تجربه می‌کنند، تصــورات آن‌ها از درد نــامعلوم بــوده و ایــن تصـورات آن‌ها را مشـوش می‌کند و اضـطراب غیرقابــل وصــفی همــه وجــود آن‌ها را در بــر می‌گیرد، امـا اگـر در حـال حاضـر مـادر هسـتند خاطرات زایمان پیشین و توقعات آن‌ها از زایمـان در پیش رو، آن‌ها را وحشت‌زده می‌کند».

به گفته محققان، وقتـی این اضطراب و یا ترس از مـرگ در حـین زایمـان خیلی شدید باشد، فوبیایی به وجود می‌آید کـه بـه آن «توکوفوبیا» اطلاق می‌شود. کلمه توکوفوبیا یـک کلمـه یونـانی بـوده کـه از دو بخش «توکو» به معنای زایمان و «فوبیا» به معنای تــرس تشــکیل شــده اســت. توکوفوبیــا، در پزشکی به‌عنوان یـک حالـت پاتولوژیـک شناخته‌شده که با ترس و جلوگیری از فرزنددار شدن باوجود علاقه به داشتن فرزند توصیف می‌شود.
تــــرس، مســــتقیماً عامــــل بســــیاری از دشواری‌های پیش‌بینی‌نشده در زایمـان اسـت. تـرس هنگـام زایمـان موجـب ایجـاد حلقـه معیـوب انقباضات و مـداخلات پزشـکی می‌شود و همـین مسئله خـود باعـث ایجـاد تـرس بـیشتـر شـده و احتمال تجربه یک زایمان دشوار را افزایش می‌دهد. همچنــین تــرس باعــث می‌شود زنــان درد بیشتری را در حین حـاملگی تجربـه کننـد و ایـن موضوع می‌تواند تجربـه بـدی از زایمـان به‌جای بگذارد و خطـر مـداخلات جراحـی حـین زایمـان را افزایش دهد.

در رابطه با این موضوع، تیمی چهار نفره از پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دست به انجام مطالعه‌ای مروری زده‌اند که در آن توکوفوبیا یا ترس پاتولوژیک از زایمان به‌طور عمیق مورد بررسی واقع شده است.

این مرور سیستماتیک با استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی بین‌المللی PubMed، Scopus، Web of Science، Google Scholar، Science Direct و پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی Magiran و SID به همراه جستجوی دستی در منابع انجام شده است.

نتایج بررسی‌های فوق نشان می‌دهد که توکوفوبیا، ترسی شدید و پاتولوژیک از زایمان بوده و در طبقه‌بندی اختلالات روان‌پزشکی بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، نسخه چهارم (DSM-IV) به‌عنوان یک فوبیای اختصاصی تقسیم‌بندی می‌شود.

دراین‌باره، کاملیا روحانی، پژوهشگر گروه آموزشی پرستاری سلامت جامعه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و همکارانش می‌گویند: «شیوع توکوفوبیا در زنان باردار در ۱۸ کشور جهان حدود ۱۴ درصد تخمین زده شده است. علائم این اختلال می‌تواند با بی‌خوابی، گریه، بی‌قراری، افسردگی و یا اضطراب و همچنین نگرانی شدید از زایمان ظاهر شود».

برای رفع این اختلال، راهبردهای روان‌شناسی، درمان‌های شناختی- رفتاری و دارویی در مطالعات مختلف به کار برده شده است.

به بیان محققان فوق، «تـرس از زایمـان و شـرایط روانی مربوط به آن، می‌تواند در انتخـاب روش زایمان نیز بسیار مهـم باشـد. زنـان بـاردار بـا اخــتلال توکوفوبیــا بــه همکــاری نزدیــک بــین اعضـای تـیم بهداشـتی- درمـانی شـامل مامـا، روان پرستار و روان‌پزشک نیــاز دارنــد. ایــن همکاری می‌تواند در زنـانی کـه علائم شـدید اضطراب و دیگر اخـتلالات روانـی را بـه دنبـال توکوفوبیا تجربه می‌کنند، باعـث جلـوگیری از مشکلات مامایی و روانـی در حـین بـارداری و زایمان شود».

نتایج این مطالعه جالب که در فصل‌نامه «حیات» متعلق به دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران منتشر شده‌ است، می‌تواند به‌عنوان یک راهنما به تیم بهداشـتی – درمـانی در شناسایی و غربـالگری زنـان در معـرض خطـر توکوفوبیا و اجرای مداخلات روانی پیش از حاملگی کمک کنـد و درنهایت شـاید بتوانـد در کـاهش آمــار ســزارین در ایــن گــروه از زنــان نیــز تأثیرگذار باشـد.